Het verband tussen perfectionisme, lichaamsbeeld en zelfbeeld: hoe je jezelf kan bevrijden.

Jana Reck
Klinisch psycholoog
27/04/2023

Voor velen van ons is het moeilijk om tevreden te zijn met wie we zijn en hoe we eruit zien. We vergelijken onszelf heel de tijd met anderen en leggen de lat hoog voor onszelf, wat kan leiden tot ongezonde patronen zoals perfectionisme. In deze blogpost ga ik hier dieper op in en geef ik jou inzichten en manieren om jezelf te bevrijden van deze patronen en een gezonde relatie met jezelf te ontwikkelen.

Perfectionisme wordt vaak beschreven als het streven naar perfectie. Het wordt in de huidige maatschappij vaak geprezen, maar het kan ons belemmeren om vooruitgang te boeken en ons laten verliezen in kleine details. Verder kan het ons ook angstig maken en ons doen twijfelen aan onszelf en onze mogelijkheden. Dit kan dan weer leiden tot uitstelgedrag, stress en een verminderd gevoel van welzijn.

Hoe herken je perfectionisme?

Perfectionisme kan zich uiten op verschillende manieren. Sommige mensen stellen bijvoorbeeld onrealistische doelen voor zichzelf en zullen zichzelf als een mislukking beschouwen als ze deze doelen niet bereiken. Anderen kunnen urenlang besteden aan een enkele taak en zichzelf niet toestaan om door te gaan totdat het perfect is. En er zijn ook mensen die zichzelf voortdurend vergelijken met anderen en nooit tevreden zijn met wat ze hebben bereikt.

Mensen die last hebben van perfectionisme hebben vaak een laag zelfbeeld en streven naar perfectie om hun eigenwaarde te vergroten. Je hebt hoge verwachtingen van jezelf, inclusief je uiterlijk en lichaamsvorm. Je vergelijkt jezelf constant met anderen en streeft naar een “perfect” lichaam, wat kan leiden tot obsessief gedrag, zoals overmatig bewegen of diëten. Je denkt dat je enkel waardevol bent als je perfect, mooi of slank bent.

Het effect van perfectionisme

Perfectionisme kan ook op zijn beurt leiden tot een negatief zelfbeeld omdat je onrealistische eisen aan jezelf en je lichaam stelt. Je voelt je hierdoor mogelijk waardeloos en misschien zelfs een mislukkeling. Dit kan aanleiding geven tot een vicieuze cirkel van steeds hogere verwachtingen, steeds lagere zelfwaardering en meer ontevredenheid over je lichaam.

Perfectionisme kan in veel gevallen gekoppeld worden aan onze kindertijd en de ervaringen die we hebben opgedaan tijdens onze ontwikkeling. Kinderen zijn vaak gevoelig voor hoge verwachtingen van o.a. ouders en leerkrachten, wat kan leiden tot een verlangen naar perfectie om aan deze verwachtingen te voldoen. Bovendien kunnen kinderen die worden geprezen voor hun prestaties eerder geneigd zijn om perfectionistische neigingen te ontwikkelen, omdat ze onbewust leren dat hun waarde afhangt van hun prestaties en dat falen niet acceptabel is. Dit kan leiden tot een diepgewortelde angst voor fouten en een constant streven naar perfectie.

Een van de grootste problemen met perfectionisme is dat het ons kan tegenhouden om ons volledige potentieel te bereiken. We zijn zo gericht op het vermijden van fouten en het bereiken van perfectie dat we niet durven te falen en ons potentieel niet volledig benutten. We durven geen risico’s te nemen en houden ons terug van nieuwe ervaringen en uitdagingen.

Perfectionisme verminderen

Om perfectionisme te verminderen, is het belangrijk om je bewust te zijn van je eigen perfectionistische neigingen en de impact die ze hebben op je leven. Het kan nuttig zijn om jezelf af te vragen welke drijfveer er onder jouw gedrag zit en waarom je zo gefocust bent op perfectie; wat heeft er bij jou allemaal aan bijgedragen dat je zoveel van jezelf verwacht?

Daarnaast kan je proberen om meer realistische doelen te stellen voor jezelf en leren erkennen dat fouten maken deel uitmaakt van ieder leerproces. Probeer te accepteren dat het onmogelijk is om perfect te zijn en leer omgaan met fouten en tegenslagen. Wees ook niet te streng voor jezelf en leer net te genieten van het proces in plaats van alleen gericht te zijn op het eindresultaat.

Het is belangrijk om te begrijpen dat het nastreven van perfectie – ook op vlak van je lichaam – je niet gelukkig of gezond maakt. Doordat je leert dat jouw lichaam uniek en waardevol is, ongeacht de vorm of grootte, kan je een beter lichaamsbeeld ontwikkelen en dat perfectionisme meer loslaten. Jouw waarde hangt niet af van je prestaties of hoe je eruitziet. We zijn allemaal uniek en waardevol, ongeacht onze tekortkomingen en fouten.

Jij bent al genoeg.

Net omdat dit niet gemakkelijk is, help ik je heel graag met mijn traject. Zo hoef je dit niet alleen te doen. Lees hieronder meer over hoe ik jou kan bijstaan in dit proces.

Wil je graag werken naar een beter zelfbeeld en je perfectionisme meer loslaten?

Ben je op zoek naar een manier om jouw zelfbeeld te verbeteren? Wil je minder aan jezelf twijfelen en je lichaam accepteren? Dat begrijp ik maar al te goed, want ook ik heb lang met deze vragen geworsteld. Daarom heb ik mijn antwoord hierop gebundeld in Self- and Body Image Deepdive: een online zelfhulpcursus, die je ook als individueel traject kan volgen. Hier werken we diepgaand aan jouw zelfbeeld en lichaamsbeeld.

Graag regelmatig een dosis zelfliefde, mildheid en reminders in je mailbox?

Vul hieronder je naam en e-mailadres in.

Meer lezen?

Mild blijven voor jezelf: Tips om gewichtstoename te accepteren en omarmen

Gewichtstoename is iets waar veel mensen mee worstelen, en het kan leiden tot gevoelens van onzekerheid en ontevredenheid over je lichaam. Het is belangrijk om mild te blijven voor jezelf en je lichaam te leren accepteren, ongeacht de veranderingen die het doormaakt. In deze blogpost deel ik enkele waardevolle tips delen die je kunnen helpen om gewichtstoename te omarmen en een fijnere relatie met je lichaam op te bouwen.

Meer lezen

Laat eenvoudig meer zelfzorg toe in je leven

Wie denkt aan zelfzorg, denkt meteen aan af en toe tijd maken om een bad te nemen bij kaarslicht, of een boek te lezen in de zon. En hoewel dit zeker aangename activiteiten zijn , is dat niet waar zelfzorg in essentie om draait. Zelfzorg is meer dan dat, en het helpt om klein en laagdrempelig te beginnen. Hoe je dat precies doet? Dat leg ik je graag uit in deze blogpost.

Meer lezen