De biologische en emotionele gevolgen van diëten

  • Klinisch psycholoog

Welke impact heeft het op een mens om iedere keer een nieuw dieet te proberen en om onszelf bepaald voedsel te ontzeggen? Er zijn gevolgen van diëten op zowel biologisch als op psychologisch en emotioneel niveau. Welke die gevolgen juist zijn, lees je hier!

Survival of the fittest

In de geschiedenis van de mensheid is er sprake geweest van voedselschaarste, waardoor survival of the fittest een belangrijk begrip werd. Survival of the fittest is een natuurlijke selectie die optreedt doordat de organismen die het best aangepast zijn aan hun omgeving, het overleven en zich voortplanten. Wanneer er dus weinig voedsel beschikbaar is, is het belangrijk dat je over de juiste kenmerken beschikt om toch te kunnen overleven. Mensen die deze kenmerken niet hadden, overleefden niet en hebben zich niet voortgeplant. Dat verklaart waarom er vandaag de dag volgende mechanismen bij ons aanwezig zijn:

1. Wanneer we weinig voedsel binnenkrijgen, slaat ons lichaam meer vet op uit het (beperkte) eten dat het krijgt. Op deze manier wordt vet en energie opgeslagen voor momenten wanneer dit nodig is en we geen voedsel binnenkrijgen. Ons lichaam heeft dus geleerd om te sparen.

2. Ons metabolisme wordt vertraagd wanneer we weinig eten binnenkrijgen, om op die manier meer spaarzaam te zijn met wat we verbruiken. Een traag metabolisme betekent een trage verbranding van calorieën en energie. Iemand met een snel metabolisme zou in tijden van voedselschaarste niet lang overleven omdat hun reserve opgeraakt.

3. Wanneer we weinig eten worden er verschillende stoffen vrijgelaten in onze hersenen die ervoor zorgen dat we meer craven naar eten, zodat we opzoek gaan naar eten en kunnen overleven.

Welke rol speelt dat vandaag?

Hoe spelen deze mechanismen vandaag dan een rol? Wel, voor ons lichaam is diëten gelijk aan ondervoeding en dit zet op zijn beurt bovenstaande mechanismen in gang als gevolg van diëten. Het is dus meer dan normaal dat diëten mislukken, omdat onze biologie daar een stokje voor steekt. Het ligt niet aan jou of aan de wilskracht die je niet hebt. Het is je lichaam dat jou graag wil beschermen en wil overleven. Dat maakt het dan ook niet onlogisch dat we na een dieet meer gewicht bijkomen dan we verloren zijn.

"Voor ons lichaam is diëten gelijk aan ondervoeding."

Daarnaast blijkt uit onderzoek ook dat het op-en-neer gaan in gewicht (ook wel bekend als jojo-effect) schadelijker is voor je gezondheid dan eenzelfde gewicht behouden, ongeacht hoeveel dat is.

Naast deze biologische gevolgen van diëten is er ook emotionele en psychologische schade. Zo blijkt uit onderzoek dat diëten samenhangt met 8 (8!) keer meer kans op een eetstoornis, maar zorgt diëten ook voor stress, gevoelens van falen, een lager zelfbeeld, sociale angst. Verder wordt iemand die dieet erg gevoelig voor controleverlies, wat ervoor zorgt dat die zich zal overeten en contact verliest met de interne signalen van verzadiging.

Weet dus dat diëten niet dé oplossing is tot jouw geluk, en net negatief zal werken. Wij zijn niet gemaakt om te diëten, dus waarom zou je er nog langer tijd en energie in steken?


Graag regelmatig een dosis zelfliefde, mildheid en reminders in je mailbox?

Vul hieronder je naam en e-mailadres in.